اهمیت معنوی تعزیه خوانی

اهمیت معنوی، تعزیه خوانی، روضه خوانی، خرج دهی روزهای تاسوعا و عاشورا در طایفه دامغانی ها

صدا و کلمات سوزناک تعزیه بر کسی پوشیده نیست، این صدا از کسانی بلند می شود که با آهنگ خاص و تاثرآور، ندا سر می دهند، نت و آهنگ این صداهای دلنشین انفرادی یا دسته جمعی به طریق ویژه است به گوش شنونده همیشه تازگی دارد. این صدا و آهنگ مخصوص شرح حال اهل بیت «ع» است، تعزیه و خواندن آن را تعزیه خوانی می نامند  در زمان گذشته«نمایش تراژدی مذهبی ایرانیان» می نامیدند. یک جمله یا چند جمله نمی توان مصیبت وارده به خاندان عصمت و طهارت «ع» را توضیح داد بلکه باید اهمیت وقایع مذهبی را تشریح کرد، اگر بخواهیم توضیح کافی در پیرامون تعزیه بدهیم ابتدا باید نظری زودگذر به واقعۀ مهمی در تاریخ  اسلام روی داده است بنگریم تا عمق تعزیه خوانی بیشتر در اهمیت خواندن آن مشخص گردد. پس از رحلت حضرت محمد «ص» پیامبر اسلام بر سر جانشینی او میان مسلمانان اختلاف افتاد با آنکه حضرت محمد «ص» در زمان حیات خود، حضرت علی «ع» را به جانشینی انتخاب رده بود و شیعیان هم به این حقیقت اعتراف داشتند باز عده ای به مخالفت با حضرت علی «ع» برخاستند جانشینی حضرت علی «ع» کاملا" به حق بود و طبیعی به نظر می رسید زیرا داماد حضرت محمد «ص» و همسرش تنها او بود و نزدیکترین شخص نسبت به حضرت محمد «ص» به شمار می رفت ولی با همه ی این احوال مخالفان به حضرت علی «ع» مانع از خلافت او شدند. و بالاخره پس از ابوبکر، عمر، عثمان نوبت خلافت به حضرت علی «ع» رسید مخالفان و کفار باز هم دست بردار نبودند و دسته ای را بر علیه حضرت علی «ع» و ی سلسله عملیات مشابه بر ضد فرزندان او که امامان دوازده گانه را تشکیل می دادند شد. در راس مخالفان حضرت علی «ع» معاویه قرار داشت که با دستیاری عایشه همسر پیغمبر چند بار با حضرت علی «ع» به جنگ پرداخت معاویه در دمشق برای خود بارگاه سلطنتی درست رده و سلسله خلفای اموی را پایه ریزی نمود و با دادن پول و سیاست بازی عده ای را فریب داده و دور خود جمع کرده بود . در این میان حضرت علی «ع» مورد سو قصد واقع شده و به شهادت رسید و مردم مدینه خلافت فرزند ارشد او ، امام حسن «ع» را پذیرفتند ولی او هم با مخالفت معاویه روبرو شد و چون جنگ و اختلاف میان مسلمانان را در آن موقع مصلحت نمی دانست با معاویه مبارزه نکرد و معاویه هم در مقابل تعهد نمود که پس از او خلافت به امام حسن «ع» برسد .

یزید پسر معاویه که انتظار داشت خودش روزی پدر را گرفته و خلیفه مسلمین شود از تعهد پدر خود نگران شد و به فکر افتاد که پدر پیر او بزودی خواهد مرد و با بودن امام حسن «ع» خلافت از دست او خارج خواهد شد و به همین جهت توطئه ای برای شهادت امام حسن «ع» طرح کرد و به وسیله ی همسر امام او را مسموم و شهید کرد و آنگاه از پدر خود خواست که حالا او را به جانشینی انتخاب نماید معاویه که از عمل جنایت آمیز و زشت پسر خود ظاهرا اطلاعی نداشت از اهالی بلاد مختلف اسلام شروع به گرفتن بیعت برای یزید کرد. ولی مردم مدینه ، مکه و مردم ایران ، که شهرهای کوفه و بغداد آن موقع 

جز ایران بود ، با یزید بیعت نکردند و خلافت را طبق وصایای پیغمبر حق امام حسین «ع» برادر کوچکتر امام حسن «ع» دانستند ، امام حسین «ع» در آن موقع در مدینه اقامت داشت و تصمیم گرفت علیه حکومت جابرانه و غاصبانه یزید مقاومت نمایند و مردم هم به یاری او برخاستند اما والی مدینه به تحریک یزید در صدد سو قصد و دستگیری امام حسین«ع» برآمد و به همین جهت امام توقف در آنجا را جایز ندیده و از مدینه خارج شد و بهترین جایی که در این موقعیت امام می توانست برود شهر های کوفه و ایران بود . کوفه شهری بود حضرت علی «ع» آنجا را مرکز خلافت خود قرار داده بود و پس از شهادت هم در نزدیکی نجف به خاک سپرده شده بود به علاوه مردم این شهر طی دعوت نامه ای که برای امام حسین «ع» فرستاده بودند از او صمیمانه در خواست کرده بودند به شهر آنها برود بدین ترتیب طبیعی بود امام شهر کوفه را برای اقامت خود اختیار کند و با خانواده و کلیه ی طرفداران خود به طرف کوفه حرکت کرد تا در آنجا مقدمات جنگ با یزید را فراهم کند ولی مردم کوفه ثبات رای نداشتند و منافق بودند آنها در وفاداری خود نسبت به امام حسین «ع» پایداری نشان ندادند و طولی نکشید که تغییر عقیده دادند. پس از آنه مردم منافق کوفه دعوتنامه خود را برای امام حسین «ع» فرستادند یزید به وسیله جاسوسانش از موضوع مطلع شد و حاکم تازه ای را برای کوفه تعیین رده و به او دستور داد طرفداران امام را سرکوب کرده و لشکریان برای مقابله با اردوی امام که به طرف کوفه در حرکت بود بفرستد. مردم کوفه که طرفدار امام بودند با آمدن حاکم تغییر رویه دادند و فرستاده حاکم اعزامی از طرف یزید به آسانی موفق شد لشکر بزرگی از مردم کوفه تشکیل داده و آنها را برای جنگ با امام بفرستد و کوفیان هم بدون آنکه فکرکنند خودشان پیشقدم شده و از امام دعوت کرده اند به کوفه عزیمت نمایند کسانیکه از دو رویه کوفیان و بی رحمی یزید مطلع بودند از امام در خواست کردند که سفر خود را به تاخیر اندازد یا آنکه لااقل زنان و فرزندان و اهل بیت را گذاشته و آنها را با خود ببرد ولی امام حسین «ع» قهرمانی شجاع و مبارز و با ایمان قوی به خدا بود. او می خواست دستورات قرآن را اجرا کند از سرنوشت خود بیمی نداشت و شهادت را در راه حق و حقیقت استقبال می رد چه فرصت و موقعیتی از این بهتر ه امام در س فداکاری و ایثار در راه خدا و دین را به بیرون و اخلاف خود بدهد. بدین ترتیب امام به اتفاق خانواده و اهل بیت و طرفداران خود حرت به سوی کوفه را ادامه داد و از اینجا بود ه یک واقعه حماسی و قهرمانی بزرگ تاریخ اسلام آغاز شد و باید اعتراف کرد اگر در تاریخ ی قهرمان بزرگ وجود داشته باشد آن قهرمان حسین بن علی «ع» بود. امام حسین «ع» از این جهت قهرمان بزرگی به شمار می رفت که سرنوشت شوم خود و اهل بیتش را حدس می زد و می دانست که دارد به طرف شهادت می رود، ولی از فداکاری در راه حق و حقیقت خودداری نمی کرد او می گفت ما از خدا هستیم و به طرف خدا باز مس گردیم «انا لله و انا الیه راجعون» اردوی کوچک امام حسین «ع» به ساحل رود فرات که رسید به وسیله ی قوای زیادی که از طرف کوفه برای جلوگیری از آنها اغمام شده بود متوقف گشت و این محل میدان یک جنگ دلا و رانه ای شد که با آنکه قرنها از آن گذشته است خاطره ی آن هنوز باقی است هر ساله در ماه محرم به وسیله ی شیعیان گرامی داشته می شود.

میان نیروهای امام حسین «ع» و قوای اعزامی از کوفه مذاکراتی شروع شد که بدون نتیجه قطع شد زیرا فرمانده قوای اعزامی از کوفه عبیدا... خواهان آن بود که امام حسین «ع» و یارانش بدون قید و شرط تسلیم شوند و با یزید هم بیعت کنند ولی امام حسین «ع» هم مرگ را به مراتب به پذیرفتن چنین شرایطی ترجیح می داد، قوای اعزامی کوفه در محلی میان چادرهای امام حسین «ع» رود فرات مستقر شدند و آب را در آن گرمای شدید صحرا بر روی امام و یارانش بستند و شقاوت و پستی را به حد اعلای خود رساندند. در آخرین شhttp://blog.ir/ب در اردوی کوچک امام حسین «ع» و کلیه ی افراد خانواده دور امام حسین جمع شده بودند و در مورد وقایع فردای خونین که همه به شهادت می رسیدند صحبت می کردند ولی روحیه همه حتی کودکان خوب بود و همه آماده ی جنگ و دفاع در راه حق می شدند.

امام حسین «ع» به همه تکلیف می داد  اگر مایلند با استفاده از تاریکی هوا فرار کنند و جان خود را نجات دهند ولی عمگی جواب دادند خدا هرگز راضی میست که در چنین موقعیتی شما را تر کنیم می مانیم و شهید می شویم بدین ترتیب شب به سحر انجامید و سرنوشت همگی آنها شهادت بود کاملا" آشکار بود آنها شهید می شوند ولی به طریقی که خاطره جانگذار شهادت و دلاوری ها و فداکاری های آنها در اسلام قرنها فراموش نشده و نمی شود، دور تا دور چادر های امام حسین «ع» و یارانش را گودال هایی کند و آنها را پر از چوب و هیزم رده بودند که در موقع لزوم روشن کنند، هوا که روشن شد یاران امام با مال تعجب چند نفر از کوفیان را دیدند که به کمک آنها آمده آماده ی دفاع از خاندان حضرت علی «ع» و شهادت در این راه شده اند حمله از طرف سپاهیان کوفه به فرماندهی شهر از همان صبح زود شروع شد جنگ خونین و شدیدی میان دو دسته ی نابرابر در گرفت تا ظهر به طول انجامید و عده زیادی از یاران امام حسین «ع» شهید شدند، موقع نماز ظهر طرفین جنگ را موقتا" متارکه کردند و امام به دعا و نماز ایستد و سرنوشت جنگ دیگر کاملا" معلوم بود، متارکه که تمام شد و جنگ از نو شروع شد امام حسین که سی زخم شمشیر بر بدنش وارد شده بود بر زمین غلطید و شمر سر آن حضرت را برید و نزد عبیدا... برد تمام یاران امام حسین به جز زینب «ع» و چند کودک به شهادت رسیدند و لشکریان کوفه سرهای بریده را به اتفاق زینب و دکان اهل بیت امام حسین «ع»  به دمشق نزد یزید بردند و بدین ترتیب یک حادثه تاریخی و فراموش نشدنی به پایان رسید. اما یاران و طرفداران خاندان حضرت علی «ع» یا شیعیان پس از این فاجعه جانگداز سامت ننشسته و جنایات کوفیان را بی مجازات نگذاشتند آنها گروهی را برای انتقام کشیدن از مسئولان کشتار ساحل فرات و کربلا تشکیل دادند و در راس این گروه مرد فعال و شجاع به نام مختار قرار داشت دنیای اسلام واقعه ی کربلا و فاجعه شهادت امام حسین «ع» و یارانش را زود فراموش کرد ولی شیعیان ایران این حماسه بزرگ را هیچ وقت از یاد نمی برند آنها دوستداران حضرت علی «ع» و خاندانش هستند هر ساله با رسیدن ماه محرم تجدید خاطره می نماید.

واقعا" وفاداری شیعیان ایران نسبت به خاندان پیغمبر شگفت آور است و انسان تعجب می کند چطور مردم مکه و مدینه زادگاه پیغمبر و محل ظهور پیدایش اسلام است مانند ایرانی ها که در یک سرزمین دور دست نسبت به عربستان می باشند به خاندان نبوت وفادار نمانده اند به علت وفاداری و علاقه ی زیاد ایرانی ها به خانواده ی حضرت علی «ع» به خاطر آن است یکی از همسران امام حسین دختر یزد گرد آخرین پادشاه ساسانی بود. شهربانو دختر یزدگرد و همسر امام حسین «ع» در واقعه کربلا حضور داشت و از سرنوشت او اطلاعی در دست نیست ولی جسدش را به ایران آورده و به خاک سپردند آرامگاه بی بی شهربانو در نزدیکی خرابه ها  ی ری متعلق به همسر امام و دختر یزدگرد است ارادات و اعتقاد و ایمان مردم ایران نسبت به خاندان پیامبر و آل علی «ع» توصیف ناپذیر است. اما این شیعیان قرنها مظلوم زیسته و از طرف حکام و پادشاهان ایرانی و عزیزانی تحت فشار و مضیقه بودند و با همه احوال مقاومت می کردند و از عقیده و ایمان خود نسبت به خاندان حضرت علی «ع» دست بر نمی داشتند و بالاخره پس از گذشت هشتصد سال روزی که همه ی آنها انتظار داشتند فرا رسید روزی که از ظلم و جور نجات یابند در اواخر قرن پانزدهم میلادی کودکی در اردبیل پا به عرصه وجود گذارد به نام اسماعیل که از طرف پدر نسبت او به امام موسی کاظم «ع» می رسید و بدین ترتیب از نوادگان حضرت علی «ع» و فاطمه «ص» محسوب می شد از طرف مادر نسبت او به یکی از حکام مسیحی طرابوزان ترکیه می رسید اسماعیل از جوانی دارای هوش و استعداد فوق العاده ای بود او عده ای از جوانان شیعه را دور خود جمع کرده و لشکری فراهم کرد و دست به شورش و طغیان زد و پس از چند جنگ و زد و خورد خونین سلسله پادشاهان آق قریونلو را شکست داد و خودش در سال 1499 میلادی بر تخت سلطنت نشست و سلسله صوفی یا صفویه را تشکیل داد پس از ظهور اسلام مهمترین سلسله های سلطنتی ایران به شمار می رفت. در دوران صفویه حکومت و مذهب کاملا" با یکدیگر آمیخته شد مذهب شیعه در کلیه ارکان کشور رسوخ کامل پیدا کرده و مردم در تمام طبقات به شدن در آن تعصب خرج می دادند مردم ایران رفته رفته تعصب بیشتری در مذهب شیعه پیدا می کردند در پی فرصت و موقعیتی بودند احساسات و جوش وخروش درونی خود را نسبت به خاندان حضرت علی «ع»  نشان داده و ظاهر کنند بهترین فرصت و موقعیت هم برای این کار سالگرد مهمترین و بزرگترین مجایع تاریخ یعنی فاجعه ی کربلا و ظلم و جوری بود که کفار به امام حسین «ع» و یارانش کرده بودند. ماه مقدس محرم مناسب ترین فرصتی بود شیعیان ایران به یاد شهادت امام حسین «ع» می توانستند عزاداری کرده و احساسات خود را نسبت به حضرت علی «ع» و خاندان او نشان دهند بنابراین بدین ترتیب مراسم عزاداری ماه محرم میان شیعیان ایران از زمان صفویه به طور وسیعی معمول شد. البته در دوران کوتاه حکومت سلسله دیلمیان یعنی از 933 تا 986 میلادی مجالس ذکر مصیبت امام حسین «ع» و خاندان دیگر حضرت علی «ع» در ایران می شده است بدین معنی که منابر و سکو های مخصوص واعظ را در میدانهای شهر برپا کرده و یکی از روحانیون عالی مقام در آنجا برای مردم ذکر مصیبت می کرده است و یا آنکه گاهی این کار را در منازل و خانه های اشخاص انجام می دادند به هر حال نام همه ی آنها را «روضه» گذاشته بودند که به آنها «روضه خانه» می گفتند. در دوران صفویه این روضه خوانی ها گسترش زیادی یافت مخصوصا" دوران شاه عباس با تشویق او مراسم در مصیبت همگانی شد. با همه ی این توصیف با توجه به افکار مذهبی طایفه ی دامغانی در کارهای عام المنفعه و مذهبی چه در گذشته و چه در حال پشقدم بودند می توان به وضوح متوجه شد ه با وقف نمودن کلیه ی زمینهای آبی و خشکی به خاطر علاقه شدید به خاندان عظمت و طهارت «ع» بود که نشان دهندکه هر چه دارنده از خدای متعال و محب اهل بیت «ع» است از محصولات بدست آمده به صورت وقف استفاده نماید، لذا برای اینکه زمینها هدر نروند به ذکور خاندان بعد از نسل خود وصیت نمودند  حق فروش املاک نخواهند داشت تا از ده عشر یک عشر صرف موارد ذیل قرارگیرد:

·